Derneklere Üye Olmak İçin Nasıl Bir İşlem Gereklidir?
Genel olarak fiili ehliyete sahip gerçek ve tüzel kişiler derneklere üye olma hakkına sahiptir. Bununla beraber kanunlarla belirlenen özel düzenlemeler ve dernek tüzüklerinde belirtilen üyelik şartları ile derneklerin üye kabul şartları belirlenmektedir. Kişiler derneğe üye olmak istedikleri taktirde bunu derneğe yazılı olarak başvurarak gerçekleştirmeli ve kabul ya da reddedildiği kararı da dernek yönetim kurulu tarafından dernek tüzüğüne uygun şekilde verilmeli ve 30 gün içerisinde başvuru sahibine bildirilmelidir.
Devlet Memurlarının Derneklere Üye Olması veya Dernek Organlarında Görev Alması Mümkün müdür?
Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet mensupları ile diğer devlet memuru statüsündekiler için kanunlarla getirilen kısıtlamalar bulunsa da bunun dışında kalan ve fiili ehliyete sahip olan herkes herhangi bir izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.
Dernekler mevzuatı incelendiğinde herhangi bir yasak bulunmasa da Devlet memurları için çalıştığı kurumların özel kanunlarında herhangi bir yasak olup olmadığı önemlidir. Eğer herhangi bir yasal düzenleme bulunmuyorsa bu kişiler dernek kurucusu ya da derneklere üye olabilir ve tabii ki derneklerin organlarında görev alabilirler.
Dernek Üyeliğinden Ayrılanlara Ödemiş Oldukları Aidatlar Geri Verilebilir mi?
Genellikle dernekler tüzüklerinde üyelerinin yapması gereken ödemeleri belirlerler. Eğer tüzükte bu konuda bir düzenleme yoksa derneğin faaliyet ve amaçlarının gerçekleşmesi ve varsa borçlarının ödenebilmesi için gerekli tutar üyeler tarafından eşit olarak karşılanır. Her üye üyeliği devam ettiği sürece ödemelerini gerçekleştirmelidir. Üyelikten çıkan ya da çıkarılan üyenin üyelik dönemine ait yapması gereken ödemeler borç olarak kaydedilir.
Dernek gelirleri, üye ödemeleri, dernek faaliyetleri ve dernek malvarlığından elde edilen gelirler ile derneğin topladığı bağış ve yardımlardır. Dernek üyeliğinden kendi isteğiyle çıkan ya da çıkarılan üye bu malvarlığında herhangi bir hak iddia edemez.
Bu durum bize açıkça göstermektedir ki; dernek üyeliğinden çıkan üyeye daha önce derneğe ödemiş olduğu ödemelerin iadesi söz konusu değildir.
Derneğin Üyesi Olmayanlar Yönetim Kuruluna Seçilebilir mi?
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu bu konuda çeşitli düzenlemeler yapmaktadır. Kanunun 68. Maddesinde her üyenin derneğin faaliyetlerine ve yönetimine katılma hakkı olduğunu belirtirken, aynı kanunun 73. Maddesi genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur hükmü ile kesin bir düzenlemeye yer vermektedir.
Bu kapsamda, dernek yönetim kurulunda görev alan kişilerin o derneğin üyesi olması gereklidir.
Yabancı Bir Ülke Vatandaşının Derneğe Üye Olmasında Sakınca Var mıdır?
Türkiye’de yerleşik olan yabancı uyruklu gerçek kişiler dernek kurabilir ve derneklere üye olabilirler. Bu durum 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 93. Maddesinde hükme bağlanmıştır. Eğer kişi derneğe onursal üye olacaksa bu koşul da aranmamaktadır.
Bu kapsamda incelendiği zaman yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de bir derneğe üye olabilmesi için ana koşulun Türkiye’de yaşama iznine sahip olmasıdır. Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları için herhangi bir engel söz konusu olmamaktadır.
Dernek Üyesi Üyelik Aidatını Ödemediği İçin Üyelikten Çıkartılabilir mi?
Üyelerin derneklere ödeme yapıp yapmayacağı, yapacaksa miktarı ve ödeme şekli gibi konular dernek iç tüzüğü ile belirlenir. Eğer tüzük ile bir düzenleme yapılmamışsa üyeler, dernek faaliyet ve amaçlarını gerçekleştirmek ve aynı zamanda borçlarının ödenmesi için gereken tutarı ortak ve eşit miktarda karşılarlar.
Dernek tüzüğü pek çok konuda olduğu gibi üyelerin dernek üyeliğinden çıkarılması konusunu da hükme bağlar. Eğer dernek tüzüğünde üyelerin aidat ve ödemelere katılmadığı durumlarda dernek üyeliğinden çıkartılabileceği kararı var ise bu durumda üye yönetim kurulu kararı ile üyelikten men edilebilir. Tüzükte bu durumu düzenleyen bir karar yer almıyorsa bu karara itiraz etme hakkı doğabilir. Bu gibi durumlarda genel kurul üyenin kabul ve üyelikten çıkarma konusunda son karar mercidir. Genel kurul da benzer bir karar verirse o zaman üyenin bir ay içerisinde mahkemeye başvurarak kararın iptali davası açma hakkı vardır.
